"เจ้าบ้าน" กับ "เจ้าของบ้าน" สองคำสั้น ๆ ที่หลายคนสงสัยว่าสองคำนี้ที่ระบุไว้ในทะเบียนบ้านนั้นมันต่างกันยังไง 

        ถ้าอธิบายแบบตามหลักการ... ทางพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2538 ได้อธิบายบทบาทของทั้ง 2 คำไว้ว่า

        เจ้าบ้าน ผู้ซึ่งเป็นหัวหน้าครอบครองบ้าน ในฐานะเป็นเจ้าของ ผู้เช่า หรือ ในฐานะอื่นใดก็ตาม โดยในกรณีที่ไม่ปรากฎเจ้าบ้านหรือไม่อยู่ ตาย สูญหาย สาบสูญ หรือไม่สามารถปฏิบัติกิจการได้ ให้ถือว่าบุคคลผู้มีหน้าที่ดูแลบ้านในขณะนั้นเป็นเจ้าบ้าน

        เจ้าของบ้าน เจ้าของกรรมสิทธิ์ที่มีชื่อในโฉนดที่ดิน สัญญาซื้อขาย โดยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หมายถึง ผู้ทรงกรรมสิทธิ์ หรือผู้มีอำนาจใช้สอย จำหน่าย จ่ายโอน ปล่อยเช่า ได้ดอกผลจากการติดตามและเอาคืน ซึ่งทรัพย์สินของตนรวมถึงขัดขวางมิให้ผู้อื่นเข้ามาเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้นโดยมิชอบกฎหมาย

        สรุปง่าย ๆ ก็คือ "เจ้าบ้าน" เป็นหัวหน้าที่ดูแลรับผิดชอบความเป็นไปภายในบ้าน ส่วน "เจ้าของบ้าน" ผู้มีสิทธิตามกฎหมายในการครอบครองและดำเนินการเกี่ยวกับบ้านหลังนั้น ๆ นั่นเอง

        คำถามต่อไปก็คือ... เจ้าบ้านกับเจ้าของบ้านเป็นคนเดียวกันได้ไหม คำตอบก็คือ "ได้" และเราจะเป็นเจ้าบ้านกี่ 10 หลังก็ได้เช่นกัน แต่ไม่สามารถเป็นเจ้าของบ้านทุกหลังได้นะ

        เพราะในทะเบียนราษฎร ได้กำหนดไว้แล้วว่า บุคคลคนหนึ่งสามารถมีภูมิลำเนาได้เพียงภูมิลำเนาเดียวเท่านั้น จึงเป็นเหตุให้ผู้เป็นเจ้าของบ้าน สามารถมีชื่อเป็นเจ้าของบ้านได้เพียงที่เดียว 

        ส่วนบ้านที่เหลือ ผู้เป็นเจ้าของบ้านจะต้องทำการแต่งตั้งเจ้าบ้านขึ้นมาเพื่อให้มีหน้าที่ดูแลการย้ายเข้าย้ายออกของผู้อยู่อาศัยภายในบ้านนั้น ๆ

        เมื่อเข้าใจความหมายของคำว่าเจ้าบ้านแล้ว รู้แล้วว่าเป็นเจ้าบ้านได้กี่หลัง มารู้บทบาทสิ่งที่คนเป็นเจ้าบ้านต้องทำตาม พ.ร.บ.การทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 กันบ้างครับ

        โดยเค้าได้กำหนดให้ผู้เป็นเจ้าบ้าน มีหน้าที่ต้องแจ้งต่อนายทะเบียน 5 สิทธิ คือ แจ้งคนเกิดในบ้าน, แจ้งคนตายในบ้าน, แจ้งคนย้ายเข้า-ย้ายออก, สร้างบ้านใหม่หรือรื้อถอน และขอเลขที่บ้าน

        โดยการแจ้งเกิด ย้ายเข้า-ออก สร้างบ้านใหม่หรือรื้อถอน และขอเลขที่บ้าน ต้องแจ้งภายใน 15 วัน ส่วนการแจ้งตายต้องแจ้งภายใน 24 ชั่วโมง นับแต่เวลาตาย หรือพบศพ และถ้าไม่ปฏิบัติจะต้องเสียค่าปรับ 1,000 บาท

        ทั้งนี้ หากเจ้าบ้านมีกิจธุระไม่สามารถมาแจ้งด้วยตนเองได้ สามารถมอบอำนาจให้สมาชิกภายในบ้านเข้ามาแจ้งกับเจ้าหน้าที่ได้ โดยเจ้าหน้าที่จะระบุว่าบุคคลอันได้รับมอบหมาย เป็นผู้ดูแลบ้านแทนเจ้าบ้าน

        แล้วเรามีชื่อในทะเบียนบ้านหลายหลังได้หรือไม่ เป็นคำถามที่นักลงทุนหน้าใหม่หลายคนอาจจะเคยสงสัย คำตอบก็คือ "ไม่ได้" ไม่ได้นะค้าบบ 555

        เพราะทางกฎหมายระบุไว้ชัดเจนว่า ไม่ว่าเราจะเป็นเจ้าบ้านกี่หลังก็ตามแต่เราสามารถมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านได้เพียงหลังเดียวเท่านั้น 

        โดยสามารถใช้ชื่อฐานะเจ้าบ้านหรือผู้ดูแลบ้านได้ เนื่องจากตามกฎหมายไม่อนุญาตให้บุคคลเดียวกันมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านมากกว่าหนึ่งฉบับในเวลาเดียวกัน เพราะจะกระทบต่อบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง

        ดังนั้นนักลงทุนอสังหาริมทรัพย์ หรือกลุ่มคนทำงานที่ซื้อบ้าน ซื้อคอนโด สามารถใช้วิธีนำชื่อของญาติ พ่อแม่ พี่น้อง มาใส่ในทะเบียนบ้านหลังอื่น ๆ ได้ อันนี้ชาวเราน่าจะทำกันเยอะ 5555

        ถ้าไม่ใส่ชื่อใครปล่อยว่างได้ไหม คำตอบก็คือ "ได้" แต่ก็มีข้อระมัดระวังตรงที่ถ้าเกิดวันหนึ่งอยากขายบ้าน ขายคอนโดขึ้นมา ก็จะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น

        เพราะถ้าถือครองอสังหาริมทรัพย์นั้นไม่ถึง 5 ปี จะต้องจะต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะตามที่กฎหมายกำหนด หากไม่อยากเสียภาษีแนะนำให้หาญาติมาใส่ชื่อในทะเบียนบ้านน่าจะเป็นทางออกที่ดีที่สุดนะค้าบบ

        แล้วเพื่อน ๆ ล่ะ... ตอนนี้เป็นเจ้าบ้านหรือเจ้าของบ้านอยู่กี่หลังกันบ้าง มีปัญหาอะไรในการถือครองอสังหาเยอะ ๆ กันบ้างมั้ย แวะมาเล่าสู่กันฟังได้นะ อุอิ